قرارداد مشارکت مدنی در امر تولید

اقای دکتر جواد معتمدی( وکیل پایه یک داد گستری, مشاور حقوقی شرکت ها, مدرس حقوق تجارت)

 

با عنایت به مفاد ماده10 قانون مدنی در خصوص آزادی اراده در انعقاد قرار داد ها و با توجه به ماده ۱۳۸ مکرر قانون مالیاترهای  مستقیم و نظر بر اینکه، آقای محمد احمدی و شرکت تولیدی پاریز ( سهامی خاص ) در نظردارند با یکدیگر همکاری تجاری داشته باشند لذا  با توجه به  توافق و تفاهم کامل طرفین و ضمن العقد خارج لازم که به اقرار عقد مزبور بطور شفاهی بین طرفین ذیل الذکر انعقاد یافته قرارداد مشارکت مدنی ذیل فی مابین:

ماده1- طرفین قرارداد

الف) آقای محمد احمدی فرزند … به شماره ملی … که از این پس در این قرارداد «شریک یا طرف اول» نامیده میشود از یک سو؛ و

ب) شرکت تولیدی پاریز ( سهامی خاص ) شناسه ملی … و شماره ثبت …  به نشانی … با نمایندگی صاحبین امضای مجاز …  به سمت رئیس هیات مدیره و آقای … به سمت مدیرعامل شرکت، که از این پس در این قرارداد «شرکت یا طرف دوم» نامیده میشود از سوی دیگر، به شرح ذیل منعقد و طرفین ملزم به اجرای مفاد آن می باشند؛

هریک از طرفین منفرداً «طرف» و مجتمعاً «طرفین» نامیده می شوند.

ماده 2_ موضوع قرارداد

موضوع قرارداد عبارتست از مشارکت مدنی طرفین در امر تولید به شرح تامین سرمایه نقدی مورد نیاز طرف دوم توسط طرف اول قرارداد.

ماده 3- مدت مشارکت مدنی

۱-3 ) مدت  مشارکت مدنی حاضر از تاریخ۱۴۰۳.۰۹.۰۱ تا تاریخ ۱۴۰۵.۰۸.۳۰ به مدت دو سال تمام شمسی می باشد و درصورتی که در طول مدت قرارداد فسخ و یا اقاله نشده باشد ، با توافق کتبی طرفین قابل تمدید به مدت مورد توافق خواهد بود .

۲-3)  مذاکره برای تمدید و یا سکوت و یا تداوم فعالیت طرفین، مادامیکه توافق کتبی تنظیم و امضاء و مبادله نگردیده به منزله تمدید قرارداد تلقی نخواهد شد.

۳-3) خاتمه مدت و یا فسخ قرارداد درخصوص تعهدات طرفین به مالکیت مشترک طرفین در محصول و حفظ اسرار واطلاعات ماخوذه و التزام به استرداد اسناد و مدارک  تاثیری ندارد و تعهدات طرفین در این خصوص تداوم خواهد یافت.

ماده 4- سرمایه  

۱-4 ) آورده طرف اول مشتمل بر صد و دوازده میلیارد و هفتصد و پنجاه میلیون تومان وجه نقد در چارچوب موضوع فعالیت طبق اساسنامه خود می­باشد که بر أساس واریزهای نقدی صورت گرفته سابق و تصفیه دیون شرکت توسط طرف اول صورت پذیرفته و در صورتهای مالی مصوب مجمع عمومی عادی سالیانه منتهی به ۱۴۰۲.۱۲.۲۹ به عنوان جاری شرکای طرف اول مورد تایید هیات مدیره، بازرس قانونی شرکت و مجمع عمومی شرکت قرار گرفته است.

2-4)آورده طرف دوم  عبارت است از انجام فرایند تولید شوینده بهداشتی مطابق مجوز های خود.

3-4) سرمایه مشارکت مدنی حاضر با توافق طرفین در اختیار طرف دوم قرار گرفته است و طرف دوم بعنوان امین و وکیل طرفین متعهد است سرمایه دراختیار را در جهت موضوع قرارداد با قید شرط ضمان تلف جزئی و کلی مصرف نماید.

ماده5 – سود و زیان

۱-5 ) سود وزیان حاصله از مشارکت حاضر به میزان ۲۴ درصد در سال  اما بصورت علی الحساب ماهانه به طرف دوم پرداخت و در پایان هر سال مشارکت سود و زیان حاصله محاسبه و تسویه خواهد شد.

۲-5) طرف دوم، استرداد اصل سرمایه‌ی طرف اول و حداقل سود معینه قراردادی را تا زمان استرداد اصل و سود متعلقه، تضمین و تعهد می نماید.

۳-5) چنانچه طرف اول به هر دلیل تمامی یا قسمتی از سرمایه خود را زودتر از موعد مقرر در ماده3-1 دریافت دارد، قرارداد حاضر نسبت به باقیمانده طلب طرف اول به قوت خود باقی است. 

۴-5) در صورتیکه در پایان دوره یکساله ، سود مشارکت طرف اول از میزان علی‌الحساب دریافتی وی در طول دوره ماهانه کمتر شد، طرف دوم از مال خود تا میزان معهود عهده‌دار تأمین مابه‌التفاوت خواهد بود.

۴-۶) در صورت عدم دریافت نقدی سود توسط طرف اول، سود دریافت نشده به عنوان آورده وی لحاظ شده و در پایان هر ماه مبلغ مشارکت به میزان اصل سرمایه سابق به علاوه سود دریافت نشده افزایش خواهد یافت.

ماده 6_ سایر حقوق و  تعهدات طرفین

۱-6 ) تامین نیروی انسانی مجرب و هزینه‌های متعلقه به آنان اعم حقوق ومزایای جاری و سنواتی و بیمه و ایاب وذهاب وغیره ، جهت انجام موضوع قرارداد بر عهده طرف دوم می باشد.

۲-6)  طرف دوم حق انتقال این قرارداد را جزئا یا کلا ،ولو به صورت نمایندگی و وکالت و صلح حقوق و غیره بدون موافقت طرف اول را ندارد.

۳-6 ) طرفین تأیید می‌نمایند که از موضوع و جزئیات مشارکت حاضر  اطلاع کامل داشته و و دامنه قرارداد و الزامات تعریف شده در آن و همچنین تمامی مخاطرات اجرای پروژه را بررسی و شناسایی کرده و به آن واقف هستند و دانش فنی و سایر نیازمندی‌های اجرای تعهدات خود را در اختیار دارند و یا می‌توانند تأمین کنند و هیچ‌ گونه امر مجهول و مبهمی برای آن‌ها وجود ندارد که بعداً بتوانند در مورد آن به جهل خود استناد کنند.

ماده7فسخ قرارداد

۱-7 ) طرف اول میتواند با اعلام کتبی پس از پایان دوره دوساله به طرف اول نسبت به فسخ قرارداد اقدام نمایند .

۲-7 ) طرفین با توافق یکدیگر می توانند نسبت به اقاله این قرارداد اقدام نمایند.

۳-7) در صورت فسخ قرارداد از سوی طرف اول(پس از پایان دوره دوساله )  اصل سرمایه وی حداکثر ظرف هفت روز کاری به وی مسترد می­گردد.

ماده8فورس ‏ماژور

۱-8) هرگاه اجرای هریک از تعهدات موضوع این قرارداد از طرف هریک از طرفین، در نتیجة حوادث غیرمترقبه یعنی واقعه‌ای‏ که خارج از کنترل معقول طرفین باشد، از قبیل جنگ، سیل یا زمین‏ لرزه ، بحرانهای اقتصادی ، متوقف گردد و یا به تأخیر افتد، طرف مربوطه از وظیفة ایفای تعهداتی ‏که واقعه فوق ‏الذکر بر آن اثر گذاشته است، تا زمانی‏که اثر واقعه مذکور متوقف گردد، معاف خواهد بود.

۲-8 ) در صورتی‏که دورة فورس ‏ماژور بیش از سه ‏ماه به‏ طول انجامد، طرفین در مورد نحوه ادامه قرارداد یا اقاله آن با  یکدیگر به توافق خواهند رسید.

۳-8) تغییر نرخ ارز ویا تحریم های بین المللی فورس ماژور تلقی نمیگردد.

ماده9_ حل اختلاف:

به منظور حل و فصل كليه اختلافات ناشي یا مرتبط با قرارداد حاضر فیمابین هریک از طرفین در خصوص مفاد این قرارداد از هر جهت، از قبیل تفسير، اجرا، مسئوليت ناشي از نقض، وجه التزام، اختلافات راجع به اعتبار، بطلان، انفساخ و فسخ قرارداد و امور مالی مرتبط با اين قرارداد و به طور کلی تمامی اختلافات طرفین بدون قید حصر، طرفین موسسه حقوقی دادبانان به شماره ثبت 44475 را به عنوان مقام ناصب داور انتخاب نموده تا داوری انجام پذیرد.

شرط داوري حاضر، مستقل از اين قرارداد مي‌باشد و به عنوان يك موافقت‌نامه مستقل، در هر حال و حتي در فرض بطلان یا انحلال اين قرارداد، معتبر و لازم الاجرا خواهد بود.

ماده 10 _ نسخه های قرارداد

این قرارداد در 10  ماده، و در دو نسخه تهیه ، تنظیم  و درتاریخ ۱۴۰۳.۰۹.۰۱ در شهر تهران امضا و مبادله  گردید و همگی نسخ آن دارای ارزش واحد هستند.

تحلیل حقوقی تخصصی چالش ها و راهکارهای قراردادهای استارتاپی

تحلیل حقوقی و تخصصی چالش ها و راهکارهای قراردادهای استارتاپی

اقای حمید ربیعی(کارشناس حقوق کسیب و کار)

 

مقدمه

در اقتصاد دانش‌محور، تفاوت بین «موفقیت» و «شکست» گاهی فقط در یک بند قراردادی صحیح خلاصه می‌شود.
در ادامه، هر بخش از این مقاله با نکات فنی‌تر، نمونه‌عبارات قراردادی و چک‌لیست‌های کاربردی تکمیل شده است تا برای وکلا، کارآفرینان و سرمایه‌گذاران قابل استفاده باشد.

۱. مبانی حقوق مالکیت فکری

الف. تفاوت‌های کلیدی که باید در قراردادها ذکر شود

  • اختراع (Patent): قرارداد باید مشخص کند که اختراع ثبت‌شده است یا در حال ثبت است. همچنین فروشنده یا مؤسس باید اعتبار ثبت را تضمین کند. (بند تضمین و جبران خسارت).
  • نرم‌افزار و کد: در قرارداد باید محل نگهداری سورس‌کد، نسخه‌ها، مجوزهای ثالث (Open Source) و کتابخانه‌های استفاده‌شده به‌صورت دقیق ذکر شود.
  • اسرار تجاری (Trade Secrets): تعریف دقیق از «اطلاعات محرمانه» ارائه شود و استثناها (مثل اطلاعات عمومی یا از قبل افشا شده) در متن قید گردد.

ب. پیامد حقوق معنوی غیرقابل انتقال

حقوق معنوی مؤلف معمولاً غیرقابل انتقال است، بنابراین لازم است قرارداد به‌طور صریح مجوزهای لازم برای استفاده، تغییر، نشر و واگذاری مجدد را در بر گیرد.

۲. قرارداد بنیان‌گذاران

الف. ساختار استاندارد قرارداد بنیان‌گذاران

۱. تعریف دقیق طرفین (نام، کد ملی یا شناسه، نشانی).
۲. تعیین میزان سهام و نحوه انتقال مالکیت فکری.
۳. برنامه واگذاری تدریجی سهام (Vesting)؛ پیشنهاد: واگذاری چهار ساله با یک سال نخست به عنوان «Cliff».
۴. حق بازخرید سهام (Buyback) بر اساس آخرین ارزش‌گذاری یا فرمول مشخص.
۵. انتقال مالکیت فکری (IP Assignment)؛ تمام حقوق ناشی از فعالیت باید به شرکت منتقل شود.
۶. عدم رقابت و محرمانگی با محدوده زمانی و مکانی مشخص.
۷. سازوکار حل اختلاف و تصمیم‌گیری داخلی؛ تعیین حد نصاب و روش حل بن‌بست.
۸. حفاظت از سهام در برابر کاهش سهم (Anti-Dilution).

نمونه‌عبارت انتقال مالکیت فکری

مؤسس متعهد می‌شود کلیه حقوق، اختراعات، نرم‌افزارها، کدها، طرح‌ها، نام‌های دامنه و هر نتیجه حاصل از فعالیت خود را، که مرتبط با شرکت است، به‌صورت بلاعوض به شرکت منتقل نماید و حق هرگونه ادعای مادی را از خود سلب کند.

چک‌لیست عملی

  • مشخصات کامل طرفین درج شده است.
  • تقویم واگذاری سهام مشخص است.
  • فرمول بازخرید سهم تعریف شده است.
  • وضعیت مالکیت فکری پیشین مشخص شده است.
  • بند محرمانگی درج شده است.

۳. قرارداد محرمانگی (NDA)

الف. عناصر اصلی قرارداد محرمانگی

۱. تعریف جامع اطلاعات محرمانه و تعیین استثناها.
۲. مدت زمان نگهداری اطلاعات (پیشنهاد: بین دو تا پنج سال).
۳. ثبت تحویل اطلاعات (ضمیمه با تاریخ و شرح اطلاعات).
۴. محدودیت استفاده صرفاً برای هدف مشخص.
۵. بند جبران خسارت و حق اقدام فوری قضایی در صورت نقض.
۶. الزام به بازگرداندن یا حذف اطلاعات پس از پایان همکاری.

نمونه‌عبارت تصدیق دریافت اطلاعات

گیرنده تأیید می‌نماید که فهرست اطلاعات محرمانه مندرج در ضمیمه شماره (۱) را در تاریخ … دریافت کرده و متعهد به رعایت کامل مفاد این قرارداد است.

۴. قرارداد عدم رقابت

برای اینکه شرط عدم رقابت معتبر باشد، باید:

  • از نظر موضوع دقیق و محدود باشد.
  • از نظر زمان مشخص باشد (معمولاً ۶ تا ۲۴ ماه).
  • از نظر قلمرو جغرافیایی محدود باشد.
  • در صورت لزوم، در مقابل آن حق‌الزحمه‌ای پرداخت شود.

نمونه‌عبارت عدم جذب نیرو

متعهد می‌گردد تا مدت دوازده ماه پس از پایان همکاری، هیچ‌یک از کارکنان یا پیمانکاران کلیدی شرکت را برای همکاری در کسب‌وکار مشابه ترغیب نکند.

۵. قراردادهای تجاری‌سازی

الف. قرارداد فروش مالکیت فکری

  • باید شامل بند تضمین مالکیت و عدم وجود دعاوی ثالث باشد.
  • فروشنده موظف است انتقال را در مراجع رسمی ثبت نماید.
  • بهتر است شرط سپرده‌گذاری (Escrow) برای تحویل سورس‌کد در نظر گرفته شود.

نمونه‌عبارت ثبت انتقال:

فروشنده متعهد است ظرف ده روز از تاریخ امضا، انتقال مالکیت فکری را در مراجع رسمی ثبت و مدارک آن را به خریدار تحویل دهد.

ب. قرارداد لیسانس

  • نوع مجوز باید مشخص باشد (انحصاری یا غیرانحصاری).
  • باید تعهد بهره‌برداری حداقلی تعیین شود.
  • روش محاسبه حق‌الامتیاز (Royalty) مشخص گردد.
  • حق ممیزی دفاتر مالی برای راستی‌آزمایی فروش درج شود.

نمونه‌عبارت بهره‌برداری:

لیسانس‌گیرنده متعهد است در هر سال حداقل درآمدی معادل … ریال از بهره‌برداری فناوری کسب کند؛ در غیر این‌صورت، لیسانس‌دهنده حق فسخ قرارداد را خواهد داشت.

ج. قرارداد فرانچایز

  • دستورالعمل‌های اجرایی باید ضمیمه شود.
  • حق ممیزی و کنترل کیفیت برند محفوظ باشد.
  • آموزش و پشتیبانی جزو تعهدات فرانچایزدهنده است.
  • نقض استانداردها موجب فسخ فوری می‌شود.

۶. بندهای کلیدی حقوقی

الف. اظهارات و تضمین‌ها (Representations & Warranties)

  • مالکیت قانونی دارایی و عدم نقض حقوق اشخاص ثالث.
  • عدم وجود دعاوی حقوقی مرتبط با دارایی.

ب. جبران خسارت (Indemnity)

  • تعهد طرف مقابل به جبران خسارت ناشی از نقض تعهدات یا ادعای ثالث.
  • باید نحوه‌ی درخواست و مهلت پاسخ‌گویی تعیین شود.

ج. محدودیت مسئولیت (Limitation of Liability)

  • سقف مسئولیت معمولاً برابر با مجموع مبالغ دریافتی در ۱۲ ماه گذشته تعیین می‌شود.
  • در موارد تقصیر عمدی، این محدودیت نباید اعمال شود.

د. وجه التزام

  • مبلغ باید معقول و متناسب با خسارت احتمالی تعیین شود تا دادگاه آن را بپذیرد.

۷. سازوکار اجرایی و اثبات قرارداد

  • استفاده از کنترل نسخه (Version Control) و ثبت زمان (Timestamp).
  • ذخیره سورس‌کد در سامانه امانت (Escrow).
  • ثبت لاگ دسترسی‌ها و امضای صورتجلسه تحویل اطلاعات.

مدارک حیاتی برای هر استارتاپ

۱. قرارداد بنیان‌گذاران
۲. فرم انتقال مالکیت فکری
۳. قراردادهای محرمانگی
۴. قراردادهای لیسانس یا فرانچایز
۵. سیاست داخلی حفاظت از اسرار تجاری

۸. ماتریس ریسک و راهکار

ابزار پشتیبان

راهکار قراردادی

اثر محتمل

ریسک کلیدی

ثبت تحویل و لاگ

NDA قوی + وجه التزام

از بین رفتن مزیت رقابتی

افشای اسرار

Git و ثبت زمان

Vesting + IP Assignment

توقف توسعه یا اختلاف

ترک بنیان‌گذار

ثبت رسمی

تضمین و جبران خسارت

دعاوی قضایی و جریمه

نقض حقوق ثالث

گزارش فروش

تعهد بهره‌برداری

از بین رفتن درآمد

لیسانس غیرفعال

بازرسی دوره‌ای

ممیزی و استاندارد

آسیب اعتبار تجاری

ضعف کنترل برند

9. نقشه راه پیاده‌سازی در استارتاپ‌ها

۱. شناسایی و فهرست‌برداری از دارایی‌های فکری.
۲. امضای قرارداد بنیان‌گذاران و انتقال مالکیت فکری.
۳. تنظیم قراردادهای محرمانگی با تمام کارکنان و مشاوران.
۴. تدوین الگوهای لیسانس و قراردادهای تجاری‌سازی.
۵. پیاده‌سازی کنترل نسخه و ثبت زمان.
۶. بازبینی سالانه قراردادها و به‌روزرسانی بر اساس تجربه.

جمع‌بندی

قرارداد در استارتاپ‌ها فقط ابزار حقوقی نیست، بلکه ستون فقرات مدیریت دانش و دارایی فکری است.
با قراردادهای درست، مالکیت فکری حفظ می‌شود، ریسک‌ها کاهش می‌یابد و مسیر رشد استارتاپ شفاف‌تر خواهد شد.

دلایل وجود تقاضای خدمات حسابرسی در بازار حسابرسی ایران

دلایل وجود تقاضای خدمات حسابرسی در بازار حسابرسی ایران

اقای حسین سبزی( دانشجوی کارشناسی ارشد حسابداری)

 

تقاضا برای خدمات حسابرسی در ایران عمدتاً از الزامات قانونی و نظارتی ناشی می شود، که شفافیت مالی را تضمین می کند، هرچند اجرای ضعیف و عوامل فرهنگی ممکن است آن را محدود کند. شواهد نشان می دهد که عوامل شرکتی مانند اندازه شرکت، سطوح بدهی و پیچیدگی عملیات، تقاضا را افزایش می دهد، زیرا نیاز به تضمین خارجی برای کاهش ریسک ها را برجسته می سازد. عوامل اقتصادی گسترده تر، از جمله تحریم ها و نوسانات بازار، ممکن است تقاضا را به طور غیرمستقیم تقویت کند تا اعتبار و جذب سرمایه گذاری بهبود یابد، اما این امر با چالش هایی مانند رقابت قیمتی همراه است. با ا ین حال، ادراک کیفیت و استقلال حسابرسان می تواند تقاضا را تعدیل کند، جایی که شکاف انتظارات در تشخیص تقلب وجود دارد.

• عوامل نظارتی و قانونی

الزامات قانونی برای شرکت های بورسی در بورس تهران (TSE )تقاضا را پایه گذاری می کند، که انطباق با استانداردهای جامعه حسابداران رسمی ایران( IACPA )، را ضروری می سازد.

• عوامل شرکتی و بازاری

اندازه شرکت و بدهی بالاتر تقاضا را افزایش می دهد، با اوج فصلی پاییز و زمستان، به خصوص اسفندماه به دلیل پایان سال مالی شرکت ها.

• تأثیرات اقتصادی

تحریم ها نیاز به شفافیت را افزایش می دهد، اما رقابت شدید قیمتی کیفیت را تحت تأثیر قرار میدهد.
تقاضا برای خدمات حسابرسی در بازار ایران پدیده ای چندوجهی است که ریشه در پایه های نظری حسابرسی، مشاهدات تجربی محلی و واقعیت های اقتصادی دارد. این بیانیه بر اساس بررسی جامع ادبیات و مطالعات امپریکال(empirical )، عوامل کلیدی راننده تقاضا را تحلیل می کند، با تأکید بر اینکه تقاضا در بازارهای نوظهور مانند ایران توسط ترکیبی از الزامات قانونی ، ویژگی های شرکتی و فشارهای خارجی شکل می گیرد. نظریه های بنیادین تقاضا شامل فرضیه استواردشیپ(stewardship)  (نظارت بر روابط نمایندگی)، اطلاعات (کاهش عدم تقارن اطلاعاتی) و بیمه (اشتراک مسئولیت) است، که در زمینه ایرانی با شیوع شرکت های دولتی و خانوادگی، اهمیت بیشتری پیدا می کند.

از منظرامپریکال(empirical)، مطالعات نشان می دهد که الزامات قانونی ، مانند قوانین بورس تهران و استانداردهای جامعه حسابداران رسمی ایران(IACPA )، تقاضا را پایدار نگه می دارد، هرچند اجرای ضعیف و هم پوشانی با نظارت دولتی ممکن است آن را تعدیل کند. عوامل شرکتی کلیدی شامل اندازه شرکت، نسبت بدهی و پیچیدگی عملیات است که با تقاضای بالاتر, همبستگی مثبت دارد، زیرا نیاز به تضمین خارجی برای اعتباردهندگان و سرمایه گذاران را افزایش می دهد. ادراک کیفیت و استقلال حسابرسان تعدیل کننده تقاضا است؛ شرکت های بزرگتر کیفیت بالاتری ارائه می دهند و تقاضا را جذب می کنند، اما شکاف انتظارات در مسئولیت هایی مانند تشخیص تقلب وجود دارد، که به هنجارهای فرهنگی اعتماد نسبت داده می شود.

خلاصه عوامل و مفروضات استفاده شده در بیانیه:

 

عوامل خاص

تاثیر بر تقاضا

نظارت بر عملکرد و کارایی

الزامات قانونی بورس تهران

مثبت, انطباق را تضمین می کند.

عوامل مربوط به شرکت

اندازه, بدهی, پیچیدگی

مثبت, نیاز به تضمین افزایش می یابد.

کیفیت اطلاعت

استقلال, شکاف انتظارات

تعدیل کننده, کیفیت بالاتر تقاضا را جذب می کند.

عوامل اقتصادی

تحریم ها, نوسانات

غیر مستقیم مثبت, شفافیت را افزایش می دهد.

فرضیه

توصیف

نتیبجه در ایران

stewardship

نظارت نمایندگی

وجود در شرکت های دولتی

اطلاعات

کاهش عدم تقارن

وجود در بازار نوظهور

بیمه

اشتراک مسئولیت

مثبت در ریسک های قانونی

ارتباط استقلال و بی طرفی در حسابرس

ارتباط استقلال و بی طرفی در حسابرس

اقای حسین سبزی(دانشجوی کارشناس ارشد حسابداری )

 

1) از منظر تئوری، استقلال یک شرط ساختاری  است.

در حالی که بی‌طرفی یک ویژگی خروجی گزارش‌دهی مالی است. ارتباط آن‌ها از نوع پیش‌نیاز به نتیجه است.

2) استقلال به عنوان شرط لازم برای بی‌طرفی

      – فرض اصلی: هر فرآیند گزارش‌دهی مالی که تحت تأثیر تعارض منافع قرار گیرد، نمی‌تواند بی‌طرفانه باشد. این اصل تئوریک از چارچوب مفهومی ناشی می‌شود، که سوگیری را مانع ارائه منصفانه می‌داند. سوگیری نتیجه وابستگی‌های ساختاری است که عینیت را مختل می‌کند.

   – فرض فرعی: عدم استقلال حسابرس (مانند وجود منافع غیرمالی، هزینه‌های حسابرسی، مدت تصدی، یا خدمات غیرحسابرسی) تعارض منافع ایجاد می‌کند که عینیت را تحت تأثیر قرار می‌دهد. این بر اساس مدل تهدیدهای استقلال در کد اخلاقی است، که شامل self-interest threat، self-review threat، familiarity threat، و intimidation threat می‌شود.

3) پشتیبانی تئوریک

   – تئوری نمایندگی : جدایی مالکیت و مدیریت، عدم تقارن اطلاعاتی ایجاد می‌کند که نیاز به نظارت مستقل دارد. استقلال حسابرس هزینه نمایندگی را کاهش می‌دهد با تضمین عینیت، که بی طرفی گزارش‌ها را حفظ می‌کند.

   – تئوری نظارت: تمرکز بر هماهنگی به جای تعارض، اما استقلال همچنان لازم است تا گزارش‌دهی شفاف و بی طرف باشد.

   – تئوری ذی‌نفعان: بی‌طرفی برای ارزش‌آفرینی برای همه ذی‌نفعان ضروری است، و استقلال این را با جلوگیری از سوگیری به نفع گروه خاص تضمین می‌کند.

تأثیر تئوریک ارتباط استقلال و بی‌طرفی بر کیفیت حسابرسی

۱. تعریف تئوریک کیفیت حسابرسی

   – کیفیت حسابرسی: از منظر تئوری، کیفیت حسابرسی به عنوان احتمال کشف و گزارش تحریفات مادی در صورت‌حساب‌های مالی تعریف می‌شود. این تعریف بر پایه مدل DeAngelo (1981) است، که کیفیت را تابعی تئوریک از دو عامل می‌داند: (۱) شایستگی حسابرس ، شامل دانش و مهارت و (۲) استقلال حسابرس ، که عینیت و بی‌طرفی را تضمین می‌کند. کیفیت با ویژگی‌هایی مانند اعتمادپذیری، اعتبار، و ارائه منصفانه اطلاعات مالی مرتبط است، که در چارچوب مفهومی IASB به عنوان هدف اصلی گزارش‌دهی مالی در نظر گرفته می‌شود. کیفیت بالا منجر به کاهش نابرابری اطلاعاتی بین مدیریت و ذی‌نفعان می‌شود.

۲. ارتباط به عنوان تقویت‌کننده کیفیت

   هر فرآیند حسابرسی که فاقد عینیت و بی طرفی باشد، نمی‌تواند احتمال کشف و گزارش دقیق تحریفات را تضمین کند. این اصل تئوریک از کد اخلاقی ناشی می‌شود، که بی طرفی را بخشی از عینیت می‌داند و تأکید دارد سوکیری کیفیت را مختل می‌کند. کیفیت حسابرسی تابعی از شک حرفه‌ای است، که بدون عینیت ناپایدار می‌ماند.

3.پشتیبانی تئوریک

   – تئوری نمایندگی: استقلال و بی‌طرفی، نابرابری اطلاعاتی را کاهش می‌دهند و هزینه‌های نمایندگی را پایین می‌آورند. حسابرس مستقل و بی‌طرف نقش ناظر را ایفا می‌کند، که کیفیت حسابرسی را از طریق جلوگیری از رفتار فرصت‌طلبانه مدیریت افزایش می‌دهد.

   – تئوری نظارت: تمرکز بر هماهنگی بین حسابرس و مدیریت، اما استقلال، بی طرفی را تضمین می‌کند تا کیفیت از طریق گزارش‌دهی شفاف حفظ شود.

   – تئوری ذی‌نفعان: بی‌طرفی برای ارزش‌آفرینی برای همه ذی‌نفعان ضروری است، و ارتباط با استقلال کیفیت را افزایش می‌دهد با تضمین نمایش عادلانه.

    – مدل تهدیدها: تهدیدهای استقلال بی طرفی را کاهش می‌دهند و کیفیت را پایین می‌آورند، اما کمیته‌های حسابرسی مستقل این ارتباط را تقویت کرده و کیفیت را بهبود می‌بخشند.

مسئولیت مؤدی در قبال ارزش افزوده پرداخت‌نشده طرف قرارداد

مسئولیت مؤدی در قبال ارزش افزوده پرداخت‌نشده طرف قرارداد

اقای امین تونه ایی ( مشاور حقوقی کسب و کار)

مالیات بر ارزش افزوده (VAT) شاید در ظاهر فقط یک 10٪ عدد روی فاکتور باشد،  اما در واقع یک تیغ دولبه مالیاتی است:
 اگر درست از آن استفاده کنی، اعتبار و کسر مالیاتی برایت می‌آورد؛ اگر بی‌دقت خرجش کنی، مستقیم از جیبت می‌رود.

۱.ارزش افزوده چیست و چرا باید مراقبش بود؟

ارزش افزوده، مالیاتی است که فروشنده از خریدار می‌گیرد و بعد باید آن را به سازمان امور مالیاتی پرداخت کند.
 اما نکته‌ای که خیلی‌ها نمی‌دانند:
 اگر طرف معامله‌ات مشمول مالیات نباشد یا گواهی معتبر نداشته باشد، پرداخت تو هیچ اعتباری ندارد. در واقع، دارایی می‌گوید:

«تو به فردی پول مالیات دادی که خودش حق دریافت نداشته؛ پس آن 10٪ برای تو اعتبار مالیاتی نمی‌شود»

یعنی پولش از جیب خودتون رفته و در واقع فروشنده اومده ده درصد جنسش رو به شما گرون تر فروخته به اسم مالیات.

۲.از کجا بفهمیم طرف معامله مشمول و معتبر است؟

قبل از اینکه فاکتور VAT صادر کنی یا قبول کنی،  اولین کاری که باید انجام دهی این است که اعتبار طرف مقابل را در سایت رسمی سازمان امور مالیاتی بررسی کنی.

مراحل بررسی گواهی ارزش افزوده:

  1. وارد سایت evat.ir شو.

  2. از منوی بالا برو به بخش «لیست مودیان فاقد اعتبار» یا آدرس مستقیمش:
     👉 https://www.evat.ir/frmblacklisttaxpayer.aspx
  3. شناسه ملی یا کد اقتصادی طرف مقابل را وارد کن.اگر نتیجه نشان داد «فاقد اعتبار» یا {در لیست سیاه} ,از معامله فاصله بگیر.

3.نکات طلایی قبل از صدور یا دریافت فاکتور VAT

1. حتماً گواهی ارزش افزوده طرف مقابل را به‌صورت رسمی دریافت کن.
 2. تاریخ اعتبار گواهی را بررسی کن – معمولاً شش‌ماهه یا یک‌ساله است.
 3. شناسه ملی یا کد اقتصادی در فاکتور باید عیناً با گواهی مطابقت داشته باشد.
 4. حتی اگر مبلغ کم است، بررسی کن؛ دارایی به رقم نگاه نمی‌کند، به اعتبار نگاه می‌کند.

4.چطور جلوی ضرر را بگیریم؟

واقعاً ساده‌تر از چیزی است که فکر می‌کنی:
 ۲ دقیقه زمان بگذار و در سایت evat.ir وضعیت طرف مقابل را چک کن. این دو دقیقه می‌تواند بین سود واقعی و ضرر چند ده میلیونی تفاوت ایجاد کند. پیشگیری از دعوا با دارایی یعنی قبل از معامله، یک بررسی ساده در EVAT.
هر معامله بدون بررسی، ریسک مالی پنهان دارد.

جمع‌بندی: ارزش افزوده، ابزار حرفه‌ای‌هاست

  • مالیات بر ارزش افزوده فقط برای کسانی اعتبار دارد که با مودیان معتبر معامله می‌کنند.

  • اگر طرف مقابل در لیست سیاه مالیاتی باشد، اعتبار VAT برای تو صفر است.

  • همیشه گواهی را چک کن، حتی اگر طرف مقابل «برند بزرگ» یا «پیمانکار دولتی» باشد.

  • معامله‌ای که بدون استعلام انجام شود، مساوی است با خطر برگشت مالیاتی و ضرر نقدی مستقیم.

 

قرارداد نوشته ایی برای دوران صلح یا سپری برای دوران جنگ

قرارداد, نوشته ایی برای دوران صلح یا سپری برای جنگ؟

قرارداد یعنی برگه صلحی که برای دوران جنگ نوشته می‌شود.
 در روزهای اول همکاری، همه چیز دوستانه و پر از اعتماد است. طرف مقابل لبخند می‌زند، چای تعارف می‌کند و خودش را شریک زندگی‌ات معرفی می‌کند. اما واقعیت این است که قرارداد را برای روزی می‌نویسی که همه‌چیز خراب می‌شود — روزی که همان شریک مهربان، شاید به دشمن حقوقی‌ات تبدیل شود.

بنابراین وقتی قلم دستت می‌گیری، باید تصور کنی طرف مقابل تصمیم گرفته از هر بند برای ضربه زدن استفاده کند:
 پولت را ندهد، پروژه‌ات را زمین بزند، یا حتی برندت را از دستت دربیاورد.
 پس هر جمله در قرارداد باید بر اساس این سوال نوشته شود:

«اگر طرف مقابلم بخواهد از این بند سوءاستفاده کند، چه می‌شود؟»

۱. بند فسخ قرارداد: نقطه طلایی سوءاستفاده

اشتباه بزرگ خیلی‌ها این است که می‌نویسند:

«در صورت عدم توافق، قرارداد قابل فسخ است.»

این جمله یعنی در عمل هیچ قراردادی نداری. کافی‌ست طرف مقابل بگوید “توافق نداریم” و یک‌طرفه همه‌چیز را برهم بزند.
 عبارت درست و محکم باید این‌طور باشد:

«فسخ فقط با ارسال اظهارنامه، با پرداخت جریمه معادل ۲۰٪ ارزش قرارداد و تحویل کلیه اسناد و اموال ظرف ۷ روز امکان‌پذیر است.»

چرا این جزئیات مهم است؟
 زیرا اگر مهلت، خسارت و تعهد پس از فسخ تعیین نشود، طرف مقابل می‌تواند پروژه را رها کند، اسناد را نگه دارد و حتی طلبکار هم شود!

۲. بند محرمانگی اطلاعات

جمله‌ی مبهم «اطلاعات محرمانه حفظ شود» هیچ ارزش حقوقی ندارد.
 اگر در قرارداد دقیق ننویسی چه چیزی محرمانه است، چطور باید حفظ شود و در صورت افشا چه جریمه‌ای دارد، عملاً طرف مقابل آزاد است.

نسخه دقیق‌تر و حرفه‌ای‌تر:

«هرگونه افشای اطلاعات محرمانه (برای مثال …..)، جریمه ثابت ۵۰۰ میلیون تومانی به‌همراه خسارت واقعی را در پی دارد. متخلف به‌مدت دو سال از هرگونه همکاری با رقبا منع می‌شود و این بند قابلیت پیگیری کیفری را نیز در پی دارد.»

با این فرمول، قرارداد نه‌تنها بازدارنده می‌شود، بلکه در صورت دعوا هم مسیر پیگیری مشخص است.

فرض کن: اگر همکارت فایل‌های داخلی شرکت را برای رقیبت بفرستد، و در قراردادت فقط نوشته باشی “محرمانه است”، قاضی از کجا بداند چقدر خسارت دیده‌ای؟

۳. بند مالکیت معنوی: جایی که بیشتر دعواها شکل می‌گیرد

یکی از خطرناک‌ترین بندها، مالکیت معنوی است.
 بسیاری از شرکت‌ها فقط می‌نویسند:

«ایده‌ها و نتایج پروژه مشترک هستند.»

اما در عمل، همین یک جمله غیر شفاف باعث شده طراح، ایده‌پرداز یا پیمانکار، تمام طرح را به نام خود ثبت کند.

بند درست و ایمن:

«تمام حقوق مادی و معنوی نتایج پروژه، متعلق به [نام شرکت شما] است. طرف مقابل با امضای قرارداد، صراحتاً حق ثبت، انتشار و استفاده از ایده‌ها را منتقل می‌نماید. نقض این بند موجب پرداخت جریمه‌ای معادل ۱۰ برابر ارزش قرارداد خواهد بود.»

این جمله راه را بر هر تفسیر بسته و مالکیت را از همان ابتدا روشن می‌کند.

۴. بند حل اختلاف: جایی که بیشتر قراردادها گیر می‌کنند

جمله‌ی پرخطر «اختلافات به‌صورت توافقی حل می‌شود» یکی از اشتباهات مرگبار است.
 در عمل، وقتی دعوا شکل بگیرد، هیچ توافقی ممکن نیست. نتیجه؟ ماه‌ها اتلاف وقت و هزینه.

فرمول پیشنهادی:

«در صورت بروز اختلاف در تمامی موارد مربوط به این قرارداد اعم از تفسیر، اختلاف، اجرا و …)، موضوع به داوری اتاق بازرگانی ایران ارجاع و کلیه هزینه‌های داوری و دادرسی بر عهده طرف متخلف خواهد بود.»

این بند مسیر حل اختلاف را از قبل مشخص می‌کند و اجازه نمی‌دهد طرف مقابل با طولانی کردن مذاکره، زمان بخرد یا مسئولیت را فرار دهد.

۵. قرارداد = سپر جنگی، نه نامه دوستانه

قرارداد را برای زمانی می‌نویسی که رابطه دوستانه تمام شده است.
 پس باید مثل یک سپر جنگی دقیق و مستحکم باشد، نه مثل یک یادداشت خوش‌نیت.

هر جا شک داری، تصور کن طرف مقابل با چشم‌های تنگ و نیت بد، دارد دنبال حفره می‌گردد تا از همانجا حمله کند. اگر قراردادت بتواند در این حالت هم دوام بیاورد، یعنی خوب نوشته شده است.

هدف قرارداد فقط همکاری نیست؛ دفاع از منافع توست وقتی همکاری شکست خورد.

 

جمع‌بندی: اصول قرارداد ضدابهام

  1. هر بند را با دید «اگر بخواهد از این سوءاستفاده کند چه؟» بنویس.
  2. زمان، مبلغ، تعهد و مرجع را دقیق و قابل اندازه‌گیری تعیین کن.
  3. کلمات کلی را حذف کن: «اسرع وقت»، «کیفیت عالی»، «توافقی»، «به‌صورت مناسب» = یعنی هیچ.
  4. همه چیز را کتبی، مستند و با ضمانت اجرا مشخص کن.
  5. فرض کن همیشه یک وکیل حرفه‌ای روبه‌رویت نشسته که می‌خواهد از تو امتیاز بگیرد.

با این ذهنیت، هر قراردادی به دژ حقوقی تبدیل می‌شود و اختلافات قبل از شکل‌گیری خنثی می‌شوند.

بیمه تامین اجتماعی به چه نوع قراردادهایی تعلق می گیرد؟

بیمه تامین اجتماعی به چه نوع قراردادهایی تعلق می گیرد؟

شاه کلید فهم بیمه این است که بیمه به اشخاص تعلق نمی‌گیرد بلکه به روابط بین آن‌ها تعلق دارد. بنابراین برای تعیین اینکه فردی مشمول بیمه تأمین اجتماعی و بیمه اجباری است یا نه، باید نوع رابطه‌ای که فرد با طرف مقابل دارد بررسی شود.

روابط مشمول و غیرمشمول بیمه

روابط مشمول بیمه

هر رابطه‌ای که ذیل رابطه کارگر و کارفرما قرار گیرد، چه مستقیم و چه غیرمستقیم، مشمول بیمه است. مثال‌ها:

  • قراردادهای کارمندی
  • قراردادهای پیمانکاری
  • قراردادهای کارگری

مثال عملی: اگر کارفرما به کارگری ماهانه ده میلیون تومان حقوق بدهد، حدود ۳ میلیون تومان باید به سازمان تأمین اجتماعی پرداخت شود.

روابط غیرمشمول بیمه

روابطی که مشمول رابطه کارگری و کارفرمایی نیستند، بیمه اجباری ندارند، از جمله:

  • روابط خانوادگی مانند پدر و فرزند یا همسر و شوهر
  • فعالیت‌های داوطلبانه و تبرعی در خیریه‌ها
  • مشارکت‌های پروژه‌ای با تقسیم سود مساوی
  • پیمان‌های تک‌نفره یا مستقل بدون تبعیت دستوری و اقتصادی

نکته مهم: در شرکت‌های تجاری، قراردادهای داوطلبانه یا کارآموزی می‌توانند مشمول بیمه شوند اگر تبعیت فنی و اقتصادی وجود داشته باشد.

تبعیت دستوری و اقتصادی؛ کلید شناسایی رابطه کارگری

تبعیت دستوری

  • تبعیت فنی: کارفرما در کار مسلط است و دستورات فنی به کارگر می‌دهد (مانند اوستا و شاگرد)
  • تبعیت در نظامات: مشخص کردن ساعت کار، مکان حضور، مرخصی و مقررات

تبعیت اقتصادی

  • یکی از طرفین صاحب سرمایه است و طرف دیگر نیروی کار خود را در اختیار او می‌گذارد
  • جریان درآمد باید مستمر باشد و کارگر وابسته به این حقوق برای امرار معاش باشد

نکته کلیدی: اگر رابطه‌ای هر دو تبعیت دستوری و اقتصادی را داشته باشد، رابطه کارگری است و بیمه اجباری به آن تعلق می‌گیرد.

معیارهای قانونی و دکترین برای تشخیص رابطه کارگری

علاوه بر تبعیت دستوری و اقتصادی، شش معیار فرعی که در دکترین حقوقی فرانسه مطرح شده و در ایران می‌توان برای موارد شک‌آمیز به کار برد، عبارتند از:

  1. نوع و طبیعت کار محوله:
  • کارگر: کار وظیفه‌محور، نتیجه مورد انتظار اهمیت ندارد
  • پیمانکار: کار نتیجه‌محور، مسئول تحویل کامل پروژه

2.چگونگی محاسبه اجرت:

  • کارگر: حقوق ثابت (ساعتی/روزانه)
  • پیمانکار: پرداخت پروژه‌ای یا بر اساس نتیجه

3.معوض بودن:

  • کارگر: حق‌السعی ثابت، بدون ریسک اقتصادی
  • پیمانکار: سود متغیر، ریسک مالی دارد

4.مدت زمان رابطه:

  • کارگر: مستمر و نامحدود
  • پیمانکار: موقت یا پروژه‌ای

5.عرف و عادت در صنعت:

  • کارگر: تحت نظارت مستقیم، عرف نظارتی غالب است
  • پیمانکار: استقلال در اجرای کار

6.مسئولیت ناشی از فعل:

  • کارگر: مسئول تلاش و روش انجام کار
  • پیمانکار: مسئول نتیجه نهایی کار

کاربرد این معیارها: در صورتی که شک باشد آیا یک رابطه کارگری است یا پیمانکاری، این شش معیار به قاضی یا سازمان تأمین اجتماعی کمک می‌کند تا تصمیم درست بگیرد.

مثال‌های عملی

نوع رابطه

تبعیت دستوری

تبعیت اقتصادی

مشمول بیمه؟

مثال

تبرعی (خیریه)

خیر

خیر

خیر

داوطلب کتابخانه

مشارکتی (۵۰-۵۰)

خیر

خیر

خیر

دو مهندس شریک پروژه

کارآموزی پنهان

بله (نظارت)

بله (سود شرکت)

بله

کارآموز در بانک

فریلنسری

خیر

خیر (پروژه‌ای)

خیر

طراح مستقل

سناریوی تمرینی

فرض کنید پیمانکار به شریکش در پروژه پل‌سازی می‌گوید:

  • سناریو ۱: «هر روز ساعت ۸ صبح بیا، حقوق ماهانه بده» → تبعیت دستوری + اقتصادی → رابطه کارگری → بیمه اجباری تعلق می‌گیرد
  • سناریو ۲: «هر وقت خواستی بیا، سود آخر پروژه تقسیم» → غیرمشمول بیمه

جمع‌بندی

برای تشخیص اینکه بیمه تأمین اجتماعی و بیمه اجباری به یک فرد تعلق می‌گیرد یا نه:

  1. ابتدا بررسی کنید آیا رابطه تبعیت دستوری و اقتصادی دارد؟
  2. در موارد شک‌آمیز از شش معیار فرعی دکترین فرانسوی برای تحلیل رابطه استفاده کنید: نوع کار، محاسبه اجرت، معوض بودن، مدت زمان، عرف صنعت و مسئولیت عمل.
  3. روابط داوطلبانه، مشارکتی یا مستقل معمولاً مشمول بیمه نیستند، مگر شواهدی از تبعیت دستوری و اقتصادی وجود داشته باشد.

با رعایت این اصول، کارفرما و کارگر می‌توانند مشمولیت بیمه را به‌درستی تشخیص داده و از مشکلات قانونی یا پرداخت‌های اضافی جلوگیری کنند.

استارتاپ ها در ایران با چه مشکلاتی دست و پنجه نرم می کنند؟

استارتاپ ها در ایران با چه مشکلاتی دست و پنجه نرم می کنند؟

خانم سحر حسینی(مشاور امور حقوقی و قراردادهای شرکت های تجاری و مدرس ثبت و تغییرات شرکت های تجاری)

 

استارتاپ یا به تعبیر درست‌تر استارت‌آپ، به عنوان یک مدل جدید کسب و کار، تحول بزرگی در تمام دنیا ایجاد کرده است. کسب و کارهایی که هرکدام سعی دارند بخشی از نیازها را رفع کنند یا با ارائه روش‌هایی آن را ساده نمایند و در نهایت با گذر از یک دوره نوپا بودن، تبدیل به شرکت‌هایی‌ ‌شوند که علاوه بر کسب سود فراوان، بازار بزرگی به دست آورند و موجب رضایت مشتریان خود شوند.

این شرایط، ایده‌آل‌ترین حالتی‌ست که می‌تواند برای کسب و کار وجود داشته باشد اما مانند سایر کارها همیشه همه چیز آن‌طور که باید، بی‌دردسر و بدون دغدغه پیش نمی‌رود. شرایط مکانی، نداشتن آگاهی کافی، استراتژی اشتباه، شرایط بازار و هزار و یک دلیل دیگر می‌تواند به عنوان مانع به‌شمار برود. در ادامه می‌خواهیم بررسی کنیم که استارتاپ‌های ایرانی با چه مشکلاتی و دست و پنجه نرم می‌کنند و چه راه‌حل‌های پیشنهادی برای آن‌ها وجود دارد.

شکل‌گیری و راه‌اندازی یک استارتاپ

راه‌اندازی استارت‌آپ مانند تمامی کسب و کارهای دیگر، قواعد و شرایط خاص خود را دارد. با رعایت این قواعد شما بخشی از راه را رفته‌اید. این قواعد و شرایط در کنار ارکان اصلی استارتاپ قرار می‌گیرند. ارکانی که حکم استخوان‌بندی استارتاپ شما را دارند که شامل ایده، هم‌موسس و سرمایه است. قواعد کار شما نیز تمام آن چیزی‌ست که باید از ابتدا پیش‌بینی کنید و طبق آن استراتژی خود را تعریف کنید. متاسفانه بسیاری از استارتاپ‌ها این قواعد را نادیده گرفته و زیان‌های آن را متحمل می‌شوند.

مشکلات استارتاپ‌ها در ایران

از جمله مشکلات اساسی استارتاپ‌ها در ایران می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

۱- عدم مطابقت ایده با بازار

ایده که یکی از ارکان راه‌اندازی استارتاپ به‌شمار می‌رود، شرایطی دارد که می‌تواند موفقیت یا عدم موفقیت شما را تحت تاثیر قرار دهد.

شما با طراحی ایده خود تنها کسی نیستید که به این مشکل فکر کرده است و برای آن راه‌حل ارائه داده است، به علاوه در بسیاری از مواقع ایده‌های مشابهی وجود دارد که در بازار با هم رقابت می‌کنند. در ایران به دلیل اینکه بسیاری از فعالیت‌ها هنوز توجیه قانونی یا اقتصادی ندارند، ممکن است، اجرایی نباشند. به همین منظور ایده و روش اجرای آن را باید با شرایط بازار ایران مطابقت دهید.

۲- وجود تحریم‌های اقتصادی و سیاسی

موضوع تحریم‌ها برای استارتاپ‌ها از دو بعد قابل بررسی هستند:

الف) بعد سرمایه‌گذاری:

محدودیت‌های قانونی و روابط بین‌المللی یکی از موانع جدی‌ برای استارتاپ‌ها به‌شمار می‌روند، چرا که یک رکن مهم دیگر استارتاپ‌ها، سرمایه است که از طریق سرمایه‌گذاری شرکت‌های بزرگ‌تر انجام می‌شود. کشورهایی که در روابط بین‌المللی خود مشکلی نداشته باشند، این سرمایه‌گذاری را از طریق منابع خارجی تامین می‌کنند، در حالی‌که کشورهایی مانند ایران که در شرایط تحریم قرار دارند، در این زمینه با مشکلاتی زیادی مواجه هستند زیرا از یک‌سو نمی‌توانند از سرمایه‌گذاری خارجی بهره ببرند، از سوی دیگر شرکت‌های داخلی به دلیل محدود شدن روابط خارجی و کاهش مبادلات بین‌المللی، توان اقتصادی کمتری دارند. این عامل نیز موجب می‌شود تا سرمایه‌گذاری داخلی بر روی استارتاپ‌ها نیز با چالش مواجه شود.

ب) بعد امکانات:

علاوه بر مشکلاتی که در زمینه سرمایه‌گذاری در شرایط تحریم برای استارتاپ‌ها وجود دارد، دسترسی به برخی امکانات نیز برای آن‌ها با محدودیت مواجه شده است. از جمله رایج‌ترین مشکلات، عدم توانایی استفاده از شبکه بانکی جهانی و دسترسی به فضای جهانی برای معرفی و ارائه محصول و خدمات است. چرا که استارت‌آپ‌ها در سراسر دنیا با گسترش بازار خود در کشورهای دیگر می‌توانند به رشد و سوددهی برسند. امکانی که برای استارتاپ‌های ایرانی با چالش زیادی همراه است.

۳- بسترسازی نامناسب

اغلب استارتاپ‌ها در یک بستر الکترونیکی شکل می‌گیرند. این به معنای نیاز به یک بستر الکترونیک مناسب، همراه با قواعد و قوانین به‌روز و کارآمد و همچنین تسهیل روند اداری برای شروع کسب و کار است.

۴- کمبود قواعد به‌روز و کارآمد

قوانین به عنوان چارچوب کسب و کارها عمل می‌کنند، به همین دلیل اهمیت زیادی دارند. بیشتر قوانینی که با استارتاپ‌ها مرتبط هستند، قوانین مدرن هستند. قوانینی مانند تجارت الکترونیک. در نتیجه گستردگی این قوانین باید به‌اندازه‌ای باشد که بتواند نیازهای استارتاپ‌ها یا سایر کسب و کارهای نوین را پاسخ دهد. در غیر این صورت آن‌ها را با چالش مواجه می‌کند. در ایران استارت‌آپ بسیار زودتر از قوانین آن وارد شدند، همین عامل موجب شده است که خلأهای آن در موارد مختلف بسیار احساس شود.

۵- پیچیدگی روند اداری

شروع تمامی کسب و کارها اعم از ثبت شرکت، را‌ه‌اندازی کسب و کارهای نوین مانند استارتاپ، فعالیت در مشاغل آزاد یا حتی مشاغل خانگی نیازمند طی کردن فرآیند اداری‌ است. این فرآیند الزاما نقطه منفی این کسب و کارها به شمار نمی‌رود چرا که موجب سامان دادن و در بسیاری از موارد ایجاد تسهیلاتی برای کسب و کارها می‌شود.

نکته‌ای که می‌تواند به عنوان یکی از مشکلات استارتاپ‌ها در ایران به‌شمار رود، پیچیدگی و زمان‌بر بودن فرآیند اداری برای این مشاغل است. کسب و کارهایی که برای شروع فعالیت خود لازم است، مجوز و سایر مراحل ثبتی را طی کنند. در این بین روند اداری زمان‌بر، بسیاری از استارتاپ‌ها را دلسرد می‌کند که ممکن است، آن‌ها را از ادامه راه پیشیمان کند. در این مسیر استفاده از هر ابزاری که بتواند این مشکل را بهبود ببخشد، اهمیت زیادی دارد. در هر صورت شما به عنوان موسس استارتاپ اولین شرطی که باید در نظر بگیرید، صبور بودن است.

۶- عدم مطابقت مهارت و تحصیلات

برای هیچ‌کدام از ما به ویژه قشر جوان، دانشگاه رفتن مساله عجیبی نیست، انتخابی که گاهی منجر به اشتباه شده است. دانشگاه رفتن در ایران گاهی تبدیل به یک اجبار اجتماعی شده است که ما بدون در نظر گرفتن نیاز‌ها، بازار کار و حتی علاقه به دنبال آن می‌رویم. از سوی دیگر اغلب دوره‌های دانشگاه به تدریس آکادمیک می‌پردازند، روشی که جای خالی مهارت آموزی در آن بسیار خالی‌ست. ترکیب این دو عامل موجب شده است، با وجود افراد تحصیل کرده دانش و مهارت کافی برای تاسیس و موفقیت یک استارتاپ با مشکل مواجه شود.

۷- عدم آگاهی از ضوابط استارتاپ‌ها

استارتاپ‌ها در یک کلام کسب و کار هستند. کسب و کاری که جوانب خاص خود را دارند. داشتن دانش صرف برای موفقیت استارتاپ کافی نیست. تجربه و استفاده از ابزارها دو عاملی هستند که می‌توانند سرعت رشد شما را افزایش دهند. استفاده از افراد با تجربه و متخصص در هر امری یک ضرورت است. در کنار آن می‌توان به ابزارهایی اشاره کرد که در تمامی کسب و کارها مشترک است.

آگاهی از قرارداد و نحوه تنظیم آن امری نیست که به آسانی بتوان از آن گذشت چرا که شما علاوه بر روابط همکاری خود، با دیگر اشخاص در ارتباط هستید و مدیریت منافع شما در گرو آگاهی و استفاده از ابزاری چون قرارداد به شمار می‌رود.

این موارد به دلیل حاکم بودن فضای قوانین و مشاغل سنتی بر ایران و عدم آگاهی برخی از افراد از مسائل حقوقی یک چالش جدی برای استارت‌آپ‌ها در ایران به شمار می‌رود.

۸- نادیده گرفتن حوزه مالکیت معنوی

همان‌قدر که کسب و کارها در قالب‌های جدید متولد می‌شوند، قوانین نیز هم‌گام با آن‌ها پیش می‌آیند. نادیده گرفتن این قوانین علاوه بر اینکه می‌تواند فضا را برای هرگونه سوءاستفاده از کسب و کار شما ایجاد کند بلکه امکان یک شبه از دست دادن تمام اعتبار شما وجود دارد.

مالکیت معنوی به معنای ایجاد اعتبار و مالکیت برای کسب و کار شماست. شما همان‌قدر که مالکیت ملک تجاری‌تان را ارزشمند می‌دانید باید برای اعتبار خود نیز ارزش قائل باشید. بخشی از این اعتبار را برند برای شما به دنبال دارند.

یکی از مشکلات استارتاپ‌ها در ایران نادیده گرفتن این حوزه است. مواردی مانند حق کپی‌رایت، مسئله‌ای که به وفور می‌توان آن را در کالاها و خدمات مختلف مشاهده کرد. محصولاتی که مشابه یکدیگر تولید می‌شوند، بدون اینکه حقوق یکدیگر را رعایت نمایند.

 

حرف آخر

رشد استارت‌آپ‌ها را با وجود تمامی مشکلاتی که بر سر راه آن وجود دارد نمی‌توان نادیده گرفت چراکه بسیاری از خدمات و محصولات در سراسر دنیا از این طریق تامین می‌شوند. در ایران نیز علی‌رغم مشکلات بسیار، آنچه باید مدنظر قرار گیرد، گذر زمان و همکاری واحد‌های مختلف با یکدیگر است که بتواند نقش تسهیل‌کننده داشته باشند. در این مسیر ما سعی کرده‌ایم بخشی از این‌بار سنگین را هر چند جزئی به‌عهده بگیریم و شما را در امور حقوقی و قراردادی و ثبتی همراهی کنیم.

صورت های مالی شرکت های تجاری برای وکلا و مشاوران حقوقی

صورت های مالی شرکت های تجاری برای وکلا و مشاوران حقوقی

اقای حمید ربیعی(کارشناس حقوق کسب و کار)

 

بخش اول: اهمیت و مسئولیت‌های حقوقی صورت‌های مالی

  1. مفاصاحساب مدیران و مسئولیت‌ها: تصویب صورت‌های مالی توسط مجمع عمومی به منزله مفاصاحساب مدیران است و در شناخت و اثبات مسئولیت مدنی یا کیفری مدیران اهمیت بسزایی دارد.
  2. جرم تقسیم منافع موهومه (سود جعلی):
    • این جرم یکی از سنگین‌ترین جرائم پیش‌بینی شده برای مدیران در قانون تجارت است و هم در شرکت‌های سهامی و هم با مسئولیت محدود جرم‌انگاری شده.
    • مجازات آن معادل ماده ۲۵۸ لایحه اصلاحی قانون تجارت، ۱ تا ۳ سال حبس است.
    • در این جرم، برخلاف بسیاری از جرایم مدیران، جزای نقدی پیش‌بینی نشده است و این مجازات مشمول قانون کاهش مجازات جرایم تعزیری نیست.
    • ماده ۲۵۸، بند ۱: مجازات مدیرانی که بدون داشتن ترازنامه یا بر اساس ترازنامه مزوّر (جعلی/اشتباه) سودی را تقسیم کنند.
    • ماده ۲۵۸، بند دال (۴): مدیران و مدیرعاملی که ترازنامه غیرواقعی به مجمع ارائه می‌دهند، حتی اگر سودی تقسیم نشده باشد، مشمول همین مجازات می‌شوند.

بخش دوم: اسناد مالی و ساختار ترازنامه

۱. اسناد مالی قانونی و عملی:

هیئت مدیره موظف است پس از پایان سال مالی، پنج سند را به مجمع ارائه دهد:

  1. صورت دارایی و دیون شرکت.
  2. ترازنامه.
  3. حساب عملکرد.
  4. حساب سود و زیان.
  5. گزارش درباره فعالیت و وضع عمومی شرکت طی سال گذشته.

در عمل، سه سند ارائه می‌شود: ترازنامه (که صورت دارایی و دیون را نیز پوشش می‌دهد)، صورت سود و زیان (که جایگزین حساب عملکرد و سود و زیان است)، و گزارش عملکرد.

۲. ترازنامه (Balance Sheet / صورت وضعیت مالی):

  • ترازنامه مهم‌ترین سند مالی است؛ زیرا آخرین وضعیت مالی شرکت را در یک لحظه (پایان سال مالی) نشان می‌دهد.
  • فرمول اصلی (تراز): مجموع دارایی‌ها (سمت راست) = مجموع بدهی‌ها + حقوق صاحبان سهام (سمت چپ)
    • اگر بدهی‌ها از دارایی‌ها بیشتر باشند (شرکت زیان‌دهی بالا داشته باشد)، حقوق صاحبان سهام منفی خواهد شد.

بخش سوم: اجزای ترازنامه و نکات حقوقی آن‌ها

دارایی‌ها و بدهی‌ها به دو دسته جاری (گردش زیر ۱ سال) و غیرجاری (بلندمدت) تقسیم می‌شوند.

الف) دارایی‌ها (Assets):

دارایی‌های جاری (نقدشوندگی زیر ۱ سال)

دارایی‌های غیرجاری (نقدشوندگی بالای ۱ سال)

موجودی نقد: شامل وجوه نقد، سپرده‌های دیداری و ارز خارجی (از منظر حسابداری).

سرمایه‌گذاری بلندمدت: دارایی‌های تملک شده برای کسب انتفاع در بیش از یک سال (مثل خرید سهام مدیریتی با هدف کنترل).

سرمایه‌گذاری کوتاه‌مدت: تملک دارایی برای کسب منفعت در کوتاه مدت (مثل نوسان‌گیری سهام).

دارایی‌های ثابت مشهود: برای تولید، عرضه کالا یا استفاده اداری خریداری شده و عمر بیش از یک دوره مالی دارند (ساختمان، ماشین‌آلات).

حساب و اسناد دریافتنی تجاری: مطالبات ناشی از فعالیت عملیاتی (فروش نسیه). (بالا بودن این رقم ممکن است نشان‌دهنده مشکل در فروش نقدی یا عرف اعتباری فروش باشد).

نکته ارزش دفتری: قیمت این دارایی‌ها در ترازنامه بر اساس قیمت روز تملک (ارزش دفتری) است و در اقتصاد تورمی معمولاً کمتر از ارزش واقعی است.

موجودی مواد و کالا: دارایی‌های در حال استفاده در فرایند عملیات برای ساخت محصول.

تجدید ارزیابی دارایی‌ها: روشی برای افزایش سرمایه است (ماده ۱۴۱ قانون مالیات‌های مستقیم) که در آن مبالغ افزایش‌یافته (چون درآمد محسوب می‌شوند) معاف از مالیات هستند (با محدودیت حداقل هر ۳ سال یک بار).

سفارش‌ها و پیش‌پرداخت‌ها: خرید سفارش داده شده و پرداخت شده، اما هنوز دریافت نشده.

دارایی‌های نامشهود: دارایی‌های بلندمدت غیرقابل لمس فیزیکی (امتیازها، سرقفلی، علامت تجاری، نرم‌افزار).

 

سایر دارایی‌های غیرجاری: دارایی‌های بلندمدتی که در دسته‌بندی مشخصی قرار نمی‌گیرند (مانند وجه نقدی که برای ۲ یا ۳ سال مسدود شده است)

ب) بدهی‌ها و حقوق صاحبان سهام (Liabilities & Equity):

بدهی‌های جاری (قابل پرداخت زیر ۱ سال)

حقوق صاحبان سهام (Equity)

حساب و اسناد پرداختنی تجاری: بدهی بابت خرید کالایی که در عملیات شرکت مصرف می‌شود. (در اقتصاد تورمی، این رقم بالا یک نکته مثبت تلقی می‌شود)

سرمایه ثبت‌شده و پرداخت‌شده: مبلغی که سهامداران به شرکت پرداخته‌اند.

سایر حساب‌ها و اسناد پرداختنی: بدهی‌های غیرمستقیم در عملیات (مانند حقوق کارمندان، حق‌الوکاله مشاوران).

اندوخته قانونی: سالانه ۵٪ سود خالص تا سقف ۱۰٪ سرمایه ثبتی باید ذخیره شود.

ذخیره مالیاتی: مبلغی که شرکت موظف است بابت بدهی مالیاتی احتمالی (طبق برگ تشخیص) نگه دارد.

اندوخته اختیاری: مبلغ ذخیره‌شده مازاد بر اندوخته قانونی.

سود سهام پرداختنی: سودی که مصوب شده ولی هنوز ظرف مهلت قانونی ۸ ماهه پرداخت نشده.

سود تقسیم نشده/زیان انباشته: مبالغ باقی‌مانده از سال‌های قبل.

تسهیلات دریافتی: وام‌های کوتاه‌مدت (زیر یک سال).

بدهی‌های غیرجاری: تسهیلات مالی بلندمدت (بالای ۱ سال)؛ ذخیره مزایای پایان خدمت کارکنان (سنوات)؛ و بدهی‌های احتمالی (مانند خسارت تأخیر تأدیه یا حق‌الوکاله احتمالی در یک دعوا).

بخش چهارم: صورت سود و زیان و تقسیم سود

۱. صورت سود و زیان (Income Statement):

  • این صورت وضعیت، تحرک و پویایی شرکت را طی یک سال مالی نشان می‌دهد (برخلاف ترازنامه که ثابت است).
  • محاسبات کلیدی:
  1. درآمد عملیاتی:ورودی‌های ناشی از فعالیت اصلی شرکت (فروش کالا یا خدمات).
  2. بهای تمام شده: هزینه‌های مستقیم تولید.
  3. سود ناخالص: درآمد عملیاتی منهای بهای تمام شده.
    • حاشیه سود عملیاتی: نسبت سود ناخالص به درآمد عملیاتی (مثلاً ۱۰٪).
  4. سود عملیاتی: سودی که صرفاً از فعالیت‌های اصلی شرکت حاصل شده است.
  5. درآمد/هزینه غیرعملیاتی: ورودی‌ها و خروجی‌هایی که ناشی از عملیات اصلی نیستند (مانند فروش ملک یا تسعیر ارز)
  6. سود خالص: مبلغ نهایی که پس از کسر مالیات بر درآمد، به سهام‌دار قابل ارائه است.
  • نکته حقوقی-مالی: سودی که عمدتاً ناشی از سودهای دفعتی یا غیرعملیاتی (مانند تسعیر ارز) باشد، ممکن است قابل تقسیم نباشد.

۲. تقسیم سود (از منظر قانون تجارت):

  • سود قابل تقسیم بر اساس قانون تجارت محاسبه می‌شود (تفکیکی بین عملیاتی و غیرعملیاتی وجود ندارد).
  • الزام تقسیم: ۱۰ درصد سود خالص شرکت باید حتماً بین سهامداران تقسیم شود.
  • مهلت پرداخت: هیئت مدیره موظف است سود را ظرف مدت ۸ ماه پس از تصویب مجمع توزیع کند.

بخش پنجم: کاربردهای تخصصی حقوقی صورت‌های مالی

مطالعه صورت‌های مالی برای چیدن استراتژی در دعاوی و قراردادهای زیر حیاتی است:

۱. دعاوی ورشکستگی:

  • توقف ظاهری: ناتوانی در پرداخت بدهی‌ها و عجز از پرداخت.
    • معیار تحلیلی: نسبت جاری (دارایی‌های جاری تقسیم بر بدهی‌های جاری). اگر این نسبت کمتر از ۱ باشد (مثلاً ۰.۵)، شرکت به توقف ظاهری نزدیک است.
  • توقف واقعی (نظریه غالب در دادگاه‌ها): دارایی‌های مثبت کمتر از دارایی‌های منفی باشند (بدهی‌ها بیش از کل دارایی‌ها).
    • معیار تحلیلی: نسبت بدهی (کل بدهی‌ها تقسیم بر دارایی‌ها). بالا بودن این نسبت نشان‌دهنده مستغرق بودن دارایی‌ها در دیون است.
  • اهمیت برای وکیل: در دعاوی مالی، کارشناس تعیین‌کننده است؛ وکیل باید دید مالی داشته باشد تا بتواند به کارشناس جهت دهد یا جلوی انحراف را بگیرد.

۲. اعتبارسنجی و تنظیم قرارداد:

  • برای اعتبارسنجی طرف قرارداد، درخواست صورت‌های مالی چند سال اخیر و اظهارنامه‌های مالیاتی ضروری است.
  • در تنظیم قراردادهای خرید سهام شرکت، چک کردن صورت‌های مالی یک رکن اصلی است.
  • نکته استراتژیک: در خرید شرکت‌های قدیمی و پرریسک، توصیه می‌شود ابتدا دارایی‌ها (کارخانه) خریداری شود و سپس پوسته شرکت (سهام) خریداری گردد تا ریسک کمتری متوجه خریدار باشد.

۳. مسئولیت مدنی و کیفری مدیران (ماده ۲۵۸)

  • دفاع در دعوای تقسیم سود: اگر دادگاه دادخواست الزام به تقسیم سود را رد کند (چون تقسیم سود اختیار مجمع است) ، وکیل می‌تواند:
    • طرح شکایت کیفری ماده ۲۵۸: برای تقسیم سود موهوم (مبنی بر ترازنامه مزور یا غیرواقعی) و درخواست حسابرسی اسناد شرکت.
    • استناد به ماده ۱۳۹: درخواست ارائه صورت‌های مالی ۱۰ سال اخیر شرکت (چون حق سهامدار برای مطالبه صورت مالی ۱۵ روز قبل از مجمع، حقی پابرجا است).
  • اثبات سوءاستفاده از اموال (بند ۳ و ۴ ماده ۲۵۸): تحلیل صورت‌های مالی می‌تواند نشان دهد که آیا مدیران از اموال یا اختیارات شرکت علیه منافع شرکت و برای منافع شخصی سوءاستفاده کرده‌اند یا خیر.
    • مثال: سرمایه‌گذاری بخش عمده وجه نقد شرکت (مثلاً ۹۰ میلیارد تومان) در یک سهم خاص و نامطمئن که دقیقاً در اوج قیمت خریداری شده است (که احتمالاً مدیران قبلاً آن را ارزان خریده و اکنون به قیمت بالایی به شرکت فروخته‌اند).
  • تقصیر مدنی: حتی اگر سوءاستفاده شخصی اثبات نشود، چنین اقداماتی می‌تواند مصداق تقصیر مدیران و موجب مسئولیت مدنی برای جبران خسارت (ماده ۱۴۲ لایحه) باشد.
  • گزارش حسابرس مشروط: اگر حسابرس مستقل، صورت‌های مالی را به صورت مشروط تأیید کرده و لزوم تغییر در اقلامی را قید کرده باشد، تقسیم سود بدون اعمال این تغییرات، می‌تواند مصداق تقسیم سود موهوم تلقی شود. بخش مقدماتی گزارش حسابرس که شامل بندهای مشروط است، برای طرح دعاوی آتی بسیار مهم است.

۴. شرکت با مسئولیت محدود:

  • در شرکت‌های با مسئولیت محدود، الزام به تنظیم صورت مالی وجود ندارد.
  • با این وجود، چون قانون‌گذار در مورد این شرکت‌ها از عبارت باید منافع را تقسیم کند استفاده کرده است، به نظر می‌رسد دادخواست الزام تقسیم سود در مورد شرکت با مسئولیت محدود باید پذیرفته شود.

بخش ششم: منابع و توصیه‌ها

  • کتاب‌های معرفی شده:
    • کتاب حقوق کاربردی شرکت‌های تجاریکه مباحث عملیاتی شرکت‌ها، با تمرکز بر سهامی و با مسئولیت محدود، از جمله نحوه خرید سهام و تأثیر شرکت، را پوشش می‌دهد.
    • کتاب تحلیل‌های مالیدکتر تهرانی
    • کتاب آنچه مشاوره حقوقی باید بداند دکتر فرهاد بیات.
  • توصیه به تمرین عملی: به کارشناسان حقوقی توصیه شده است که برای آمادگی، حتماً به سایت کدال مراجعه کرده و صورت‌های مالی شرکت‌ها را بررسی کنند.

جهت مشاهده کارگاه برگزار شده در این خصوص با تدریس دکتر جواد معتمدی وارد لینک زیر شوید:

https://dadbanan.com/course/926

چطور قرارداد بنویسیم که مبهم نباشد؟ راهنمای رفع ابهام در قراردادها

چطور قرارداد بنویسیم که مبهم نباشد؟ راهنمای رفع ابهام در قراردادها

ابهام در قرارداد شما را به نابودی می‌کشاند

اقای امین تونه ایی( مشاور حقوقی کسب و کار)

 

قراردادها قرار است امنیت حقوقی برای طرفین ایجاد کنند، نه اینکه زمینه دعوا فراهم کنند. با این حال، بسیاری از قراردادها با عباراتی مانند:

  • «داور مرضی الطرفین»
  • «انجام تعهدات در اسرع وقت»
  • «خسارت باید بده»
  • «کیفیت جنس باید عالی باشد»

تنظیم می‌شوند و این کلمات ابهام‌آلود در زمان اختلاف، مشکلات جدی ایجاد می‌کنند. هدف این مقاله، آموزش چگونه قرارداد بنویسیم بدون ابهام و پیش‌بینی سناریوهای احتمالی است تا نیاز به تصمیم قضات کاهش پیدا کند و همه موارد توسط خود طرفین مشخص شود.

۱. اهمیت انتخاب دقیق واژه‌ها

مثال‌های رایج و مشکل‌ساز:

  • داور مرضی الطرفین:
     وقتی اختلاف ایجاد شود، طرفین نمی‌دانند داور چگونه انتخاب شود. آیا باید موافقت کتبی باشد؟ اگر توافق نشود چه کسی داور را تعیین می‌کند؟
  • انجام تعهدات در اسرع وقت:
    «اسرع وقت» مشخص نیست: ۷ روز؟ ۳۰ روز؟ چه مرجعی زمان را اندازه‌گیری می‌کند؟
  • خسارت باید بده:
    مبلغ خسارت و معیار تعیین آن مشخص نیست. چه کسی آن را محاسبه می‌کند؟ آیا معادل بازار است یا مقدار قراردادی؟
  • کیفیت جنس باید عالی باشد:
    «عالی» از نظر کیست؟ مشتری؟ تولیدکننده؟ مرجع استاندارد یا آزمون خاصی وجود دارد؟

راهکار:

  • هر واژه و عبارت باید دقیق، کمی و قابل اندازه‌گیری باشد.
  • اگر از اصطلاحات کلی استفاده می‌کنید، همراه با تعریف و معیار شفاف باشد.

۲. سناریوهای قراردادی و نحوه پیش‌بینی آن‌ها

۲.۱ تأخیر در انجام تعهدات

  • سوال کلیدی: اگر طرف مقابل دیر تحویل دهد چه می‌شود؟
  • راهکار:
    • جدول زمان‌بندی دقیق: روز، هفته یا ماه مشخص شود.
    • وجه التزام روزانه یا ثابت: مبلغ دقیق خسارت روزانه و نحوه محاسبه مشخص شود.

۲.۲ پرداخت ناقص

  • سوال: اگر فقط بخشی از مبلغ پرداخت شد، قرارداد فسخ می‌شود یا ادامه پیدا می‌کند؟
  • راهکار:
    • تعیین مهلت پرداخت، ضمانت و نحوه اقدام در صورت پرداخت ناقص
    • شرط فسخ با جزئیات (مثلاً بعد از ۷ روز عدم پرداخت کل مبلغ، طرف مقابل حق فسخ دارد)

۲.۳ فوت طرف قرارداد

  • سوال: آیا تعهدات به وارث منتقل می‌شود یا قرارداد فسخ می‌شود؟
  • راهکار:
    • مشخص کردن انتقال تعهد به وارث با محدودیت یا فسخ خودکار قرارداد
    • تعیین مهلت و اعلام کتبی برای هر اقدام

۲.۴ فورس ماژور

  • بلایای طبیعی، جنگ، تحریم، بیماری همه‌گیر و …
  • سوال: آیا قرارداد تعلیق می‌شود یا فسخ؟ آیا خسارت دارد یا نه؟
  • راهکار:
    • بند فورس ماژور با مصادیق روشن
    • تعیین مهلت اعلام فورس ماژور و تأثیر بر تعهدات
    • شرط داوری یا مرجع حل اختلاف برای تعیین میزان خسارت

۲.۵ نوسان ارز

  • سوال: چه کسی مسئول پرداخت اختلاف نرخ است؟
  • راهکار:
    • تعیین مرجع محاسبه نرخ ارز
    • شرط تعدیل مبلغ بر اساس نرخ ارز

۲.۶ فسخ یک‌طرفه قرارداد

  • سوال: تحت چه شرایطی و چگونه امکان‌پذیر است؟
  • راهکار:
    • شرط فسخ دقیق و کتبی: شامل مهلت اعلام و شرایط اجرای فسخ
    • مشخص کردن اثرات فسخ بر پرداخت‌ها و تحویل‌ها

۳. ابزارهای پیش‌بینی و کاهش ریسک

برای اینکه قرارداد شما از دعوا پیشگیری کند و شفاف باشد، باید ابزارهای زیر در آن گنجانده شود:

  1. وجه التزام برای نقض تعهدات: تعیین مبلغ دقیق و نحوه محاسبه
  2. شرط داوری یا مرجع حل اختلاف مشخص: انتخاب دقیق مرجع و نحوه انتخاب داور
  3. بند فورس ماژور با مصادیق روشن: شامل تحریم، جنگ، بلایای طبیعی
  4. الزامات پرداخت: زمان، روش و ضمانت پرداخت
  5. جدول زمان‌بندی اجرای تعهدات: مشخص کردن تاریخ دقیق شروع و پایان
  6. مشخص کردن ریسک تلف مال و زمان انتقال مالکیت

7.بند شرط فسخ با جزئیات کامل: شرایط، مهلت و نحوه اعلام فسخ

۴. جمع‌بندی

هدف نوشتن قرارداد: جلوگیری از ابهام، کاهش اختلاف و تعیین تکلیف همه موارد پیش از وقوع مشکل.

  • هر کلمه باید قابل اندازه‌گیری و تعریف شده باشد.
  • سناریوهای احتمالی مانند تأخیر، پرداخت ناقص، فوت طرف قرارداد، فورس ماژور و نوسان ارز باید با جزئیات پیش‌بینی شود.
  • فسخ و خسارت باید با معیار دقیق و اعلام کتبی همراه باشد.

با رعایت این اصول، قرارداد شما امن، قابل اجرا و بدون ابهام خواهد بود و دیگر نیاز نیست قاضی برای حل اختلاف تصمیم بگیرد، زیرا همه موارد از قبل تعیین شده‌اند.